Het lot van de Europese defensie in handen van België?

Maar met het lopende proces om zijn straaljagers te vervangen, heeft België meer dan zijn eigen lot in handen. De keuze ervan is bepalend voor de toekomst van de Europese defensie, en zelfs voor de toekomst van het Europese project als geheel.

Angela Merkel zegt ja tegen een „interventiemacht”

Op 3 juni steunde de Duitse Bondskanselier Angela Merkel officieel het voorstel van haar Franse collega, Emmanuel Macron, om een legermacht op Europese schaal te vormen. Dit nieuwe contingent zou de vorm aannemen van een „interventiemacht”, die zou ingezet worden bij buitenlandse operaties. Ze zou bestaan uit verschillende Europese legers die dus noodgedwongen eindelijk zullen moeten samenwerken. Ondanks de Brexit zou het Verenigd Koninkrijk van de partij zijn - strikt genomen zou het dus geen aan de EU verbonden strijdmacht zijn. „Onze inzet voor de veiligheid van dit continent is onvoorwaardelijk”, onthulde een diplomatieke bron in het dagblad Les Echos. De keuze is niet verstoken van logica: vanwege een steeds meer onzekere Amerikaanse bondgenoot en het zekere verlies van invloed die de Brexit met zich meebrengt, wil het Verenigd Koninkrijk inspelen op dit verlies en het zo veel mogelijk vermijden.

Maar het meest verrassende gebaar kwam ongetwijfeld van over de Rijn, met de keuze van Duitsland om zich bij de betreffende strijdmacht aan te sluiten. „Ik ben te vinden voor het voorstel van president Macron voor een interventiemacht”, vertelde Angela Merkel aan de Frankfurter Allgemeine Sonntagszeitung. Ze legde wel enige nuance in haar woorden: „Een dergelijke interventiemacht, met een gemeenschappelijke strategische militaire cultuur, zal echter moeten passen in de defensiesamenwerkingsstructuur”, want „de Europese defensie is erg belangrijk. Vertrekkende van de 180 bewapeningssystemen die momenteel in Europa naast elkaar bestaan, moeten we komen tot een situatie die vergelijkbaar is met die van de Verenigde Staten, waar er slechts 30 bewapeningssystemen zijn”.

In een land waar de militaire kwestie zeer gevoelig blijft, wilde Angela Merkel een geruststellend signaal geven door te zeggen dat het Duitse leger binnen het contingent onder het bevel van de Bundestag (het Duitse parlement) zou blijven, en niet van de regering. Ze voegde er ook aan toe dat ze „niet zou deelnemen aan alle missies”. „Het betekent veel voor Duitsland om stappen te zetten (...) die niet zo lang geleden volledig ondenkbaar waren”, aldus Bernard Guetta, internationale columnist van France Inter. Volgens de journalist is deze beweging toe te schrijven „aan Donald Trump, die Duitsland een schok bezorgde door zijn dreiging van belastingheffing op de Europese invoer uit te voeren, maar zeker ook aan de resultaten van de Italiaanse verkiezingen, die de kanselier genoopt hebben om gehoor te geven aan de Franse oproep om de Europese sprong te wagen”.

„De verantwoordelijkheid van België is overweldigend”

Het Europese defensieproject rust echter niet alleen op de schouders van Duitsland en Frankrijk. Tegen alle verwachtingen in zal België de komende maanden ook een essentiële rol spelen. Het land moet immers zijn straaljagers moderniseren en zijn vloot van oude Amerikaanse F-16-vliegtuigen vervangen. België moet nu een afweging maken tussen verschillende offertes, waaronder de F-35 van Uncle Sam en de Rafales van het Franse Dassault.

Naast de technische en financiële overwegingen en met het oog op de duurzame economische gevolgen, zullen de door de Belgische federale overheid gekozen vliegtuigen moeten voldoen aan de operationele vereisten van het Belgische leger en tegelijkertijd de best mogelijke prestaties moeten garanderen.

In een gemeenschappelijk forum zijn de econoom Bruno Alomar en Senator Cédric Perrin (LR) van mening dat: „België door deze keuze een duidelijke boodschap zal sturen van wie het eigenlijk is, waar het zich bevindt en wat de rode draad is van de toekomst die het land wil uittekenen”. Met andere woorden, Brussel zal moeten kiezen tussen de Atlantische gedachte en de NAVO (Noord-Atlantische Verdragsorganisatie) enerzijds, en de Europese opzet anderzijds. „Kiezen voor een niet-Europese oplossing (...) zou alleen maar kunnen worden geïnterpreteerd als een intrekking van het Europese project”, waarschuwen de auteurs. Dit zou een belangrijk keerpunt zijn voor België, het kloppende hart van de Europese instellingen, dat in de EU altijd een veel grotere rol heeft gespeeld dan zijn economie of bevolking aanvankelijk liet vermoeden„. Terwijl Duitsland het initiatief neemt om de Europese defensie nieuw leven in te blazen, is”de verantwoordelijkheid van België, en we moeten niet bang zijn om het te zeggen, overweldigend te noemen. De Belgische keuze zal bindend zijn voor alle Europeanen, in een tijd waarin het Europa van defensie, dat al lang op een dood spoor zit, geniet van een ongeziene bundeling van de wilskrachten, en er een project voor een Air Combat System (SCAF) aan de gang is„.”België maakt zich op om door zijn beslissing niets minder dan de toekomst van de Europese gevechtsluchtvaart te bepalen, een ruggengraat zonder welke geen enkel Europees defensiebeleid mogelijk is", concluderen de twee specialisten.

De beslissing om de Belgische vloot te vervangen, mag daarom niet overhaast worden genomen. Voor België natuurlijk, maar vooral voor het voortbestaan ​​van het Europese project, dat meer dan ooit uitgeblust is. In de politiek draait het om symbolen: niet kiezen voor de Rafales zou een rampzalig symbool zijn voor de Europese burgers en regeringen, een signaal van een oprichtend EU-land dat niet langer gelooft in de kansen van het continent om door te wegen op de wereldmarkt.