Zełeński nowym prezydentem Ukrainy

Debata przedwyborcza, czyli patos po ukraińsku

Istotnym momentem przed drugą turą wyborów była debata, która odbyła się 19 kwietnia w Kijowie, na największym ukraińskim stadionie olimpijskim. Poroszenko, godząc się na debatę z Zełenskim, został zdeprecjonowany po pierwszej rundzie. Nie chodziło tam nawet o wybitne umiejętności retoryczne Zełenskiego, ponieważ cokolwiek by powiedział, raziło to stanowisko polityka ładnie mówiącego po ukraińsku, wywołującego głębokie uczucia patriotyczne u obywateli z zachodniej części kraju, Petra Poroszenki. Wyniki wyborów jasno pokazują, że na Poroszenkę najwięcej osób zagłosowało w obwodzie Lwowskim (62 %), Tarnopolskim (46%) i Iwano-Frankiwskim (42%) [2]. Jest to ukraińskojęzyczna część społeczeństwa, ale nie jest to większość obywateli. Większość była bowiem zmęczona pustymi obiecankami propagowanymi od 5 lat.

Zełenski był pewien siebie i wszystkie chwyty, sztuczki i karty do gry zaprogramowane przez managerów kampanii Poroszenki zostały skontrowane eleganckim, symetrycznym odwetem. Zaskoczeniem dla ustępującego prezydenta Ukrainy było to, oskarżono go o prowadzenie biznesu w Rosji, czy też o zarabianie na konflikcie zbrojnym na Wschodzie Ukrainy zainicjowanym w 2014 roku. Poroszenko stracił przez to kontrolę i na koniec debaty zaczął samodzielnie śpiewać hymn Ukrainy, przypominając, że walka z niewidzialnym wrogiem się nie skończyła. Podczas, gdy Poroszenko z poważną twarzą śpiewał razem ze swoją żoną i grupą poparcia na scenie, Zełenski uśmiechał się jak triumfator i pokazywał palcami znak zwycięstwa. W zeszłą niedzielę wygrał wybory prezydenckie. Kim jest Wołodymyr Zełeński? Czy będą zmiany systemowe na Ukrainie?

Nowa nadzieja?

Pan Zełenski wydaje się być refleksją narodu Ukraińskiego, okradzionego, sfrustrowanego i zdesperowanego po długich latach kłamstw wcześniejszych prezydentów Ukrainy. Wysoki kapitał zaufania Zełenskiego wynika z jego antypolityczności. Ta z kolei ma u źródeł rozczarowanie oficjalną, nieskuteczną polityką oraz tradycję przekazywania władzy oligarchom albo lobbystom oligarchów. Nareszcie Ukraińcy uświadamiają sobie, że ich najgorszym wrogiem jest wewnętrzny pasożyt - oligarchia.

To, że Zełenski nie ma doświadczenia politycznego, jeszcze bardziej legitymuje jego osobę w narodzie jako nową twarz, praktycznie nieskażoną feudalnym systemem politycznym Ukrainy. Od samego początku istnienia niepodległej Ukrainy, nie było żadnego pozytywnego doświadczenia politycznego, a u steru władzy byli sami technokraci. W październiku 2019 roku odbędą się wybory do parlamentu i dopiero wtedy stwierdzimy, czy ukraiński system polityczny rzeczywiście ma szansę na zmianę. Bez dokonywania tylko i wyłącznie minimalnej wymiany starych elit na nowe, złożone z “prostych ludzi”. Mechanizm ten zabezpieczał bowiem przed oddolnymi rewolucjami, ale nie tymi narzucanymi z “góry”, jak było w przypadku Rewolucji Pomarańczowej w 2004 i Rewolucji Godności w 2014 roku. Obywatele Ukrainy byli wtedy narzędziem legitymizacji elit. Od Zełenskiego oczekuje się w pewnym sensie rewolucji systemowej, faktycznej, a nie tylko odgórnej, medialno-symbolicznej zmiany.

Tabula rasa

Ekipa Zełenskiego będzie z pewnością popełniała wiele błędów, ale mylić się jest rzeczą ludzką. Jak większość narodu ukraińskiego, daję Zełenskiemu szansę, bo reprezentuje nadzieję, wyraża najboleśniejsze braki i wydaje się, że Zachód będzie go wspierał. Wybrał drogę zwalczania korupcji i podniesienia poziomu życia każdego obywatela, nawet jeśli brzmi to populistycznie i fantastycznie. Ukraina rzeczywiście powoli wchodzi do czwartego świata, więc problemów jest wiele i we wszystkich warstwach społecznych. Czy będzie rozwiązany parlament? Kiedy Zełenski zacznie naprawdę zmieniać system na Ukrainie? To, kim rzeczywiście jest prezydent Zełenski, okaże się dopiero po 100 dniach jego rządów.